Programma 4: Ruimte en Klimaat

Wat zien we?

Terug naar navigatie - Wat zien we?

Ten aanzien van de Omgevingswet zien we dat de gemeenten nog bezig zijn met het verwerken van de bulk aan verzoeken welke zijn ingediend voor 31 december 2023 onder de oude wetgeving, wat zich doorvertaald op provinciaal niveau. De verwachting is dat na zomer ’24 de aanvragen zijn weggewerkt en er helemaal volgens de nieuwe Omgevingswet gewerkt gaat worden. De wijze van voorkantsamenwerking geven we in overleg met ketenpartners vorm.

In het voorjaar hebben we de startnotitie voor het actualisering van de provinciale omgevingsvisie (POVI) naar u toegezonden.  Het proces om te komen tot een geactualiseerde POVI is hiermee gestart. 

 We hebben in samenwerking met alle Friese overheden, netbeheerders en 11 maatschappelijke organisaties (de Friese Energietafel) de concept-Friese Energievisie opgesteld. Deze wordt u in het najaar voor wensen en bedenkingen aan u voorgelegd. 

De in 2023 onverwacht naar beneden bijgestelde SDE++ bijdrage voor kleinere monomestvergisters had als resultaat dat veel initiatieven voor monomestvergisters on hold zijn gezet. Mede door lobby van provincie Fryslân is de SDE++ bijdrage in 2024 verhoogd voor monomestvergisters. De verwachting is dat voorgenomen initiatieven alsnog worden ingediend voor de subsidietender 2024, en ook gerealiseerd gaan worden.   

Inzet beschikbare middelen programma 4 Ruimte en Klimaat

Terug naar navigatie - Inzet beschikbare middelen programma 4 Ruimte en Klimaat
Exploitatie- bedragen x € 1.000 Begroting incl. vastgestelde wijzigingen Voorstel Begrotingswijziging Realisatie per 1-6 Vastgelegde verplichtingen per 1-6 Saldo
Totaal lasten 67.342 -17.653 13.708 15.898 20.083
Totaal baten 21.381 -1.919 4 0 19.457
Saldo van lasten en baten 45.961 -15.733 13.704 15.898 626

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Beleidsveld - bedragen x € 1.000 Begroting incl. vastgestelde wijzigingen Voorstel Begrotingswijziging Realisatie per 1-6 Vastgelegde verplichtingen per 1-6 Saldo
Lasten
4.1 Ruimtelijke ordening en wonen 5.203 -3.600 483 360 760
4.2 Water en Bodem 34.678 -9.076 6.094 5.460 14.049
4.3 Milieu 11.742 -530 3.874 4.959 2.379
4.4 Energietransitie 15.719 -4.447 3.257 5.119 2.896
Totaal lasten 67.342 -17.653 13.708 15.898 20.083
Baten
4.2 Water en Bodem 16.320 247 659 0 15.907
4.3 Milieu 961 0 307 0 654
4.4 Energietransitie 4.100 -2.166 -962 0 2.896
Totaal baten 21.381 -1.919 4 0 19.457
Saldo van lasten en baten 45.961 -15.733 13.704 15.898 626

Beleidsveld 4.1. Ruimtelijke ordening en wonen

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.1

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.1
  1. Wij werken samen met gemeenten en Wetterskip aan de ruimtelijke inrichting van Fryslân en ondersteunen hen bij de omslag naar de Omgevingswet. Daarnaast borgen wij de uitvoering van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening in voorkantsamenwerking met onze partners en zetten indien nodig of wenselijk ons wettelijk ruimtelijk instrumentarium in. 
  2. Een toekomstbestendige woningvoorraad met voldoende betaalbare woningen, aansluitend op de (toekomstige) (zorg)vraag van inwoners en van mensen die zich in Fryslân willen vestigen, waarbij de doorstroom wordt bevorderd. 
  3. Zorgvuldig ruimtegebruik door optimale benutting van woningbouwmogelijkheden binnen bestaand bebouwd gebied en door herbestemming en tijdelijke woonvormen. 
  4. Wij houden de Omgevingsvisie (POVI) en Omgevingsverordening actueel en werken aan een actualisatie van de POVI met de bijbehorende keuzes voor de ruimtelijke inpassing van diverse urgente opgaven (zoals klimaatadaptatie, energietransitie, landbouwtransitie, herstel biodiversiteit, woningbouw en circulaire bedrijven) staat voor 2024 op het programma. 
  5.  Samen met onze partners een programma Landschap opstellen waarin we gezamenlijk uitvoering kunnen geven aan de opgaven voor het landschap.

We werken met onze partners aan de invoering van de Omgevingswet. De komende jaren is herziening van de POVI en -verordening nodig. Om het beleid uit te voeren, werken we via voorkantsamenwerking samen met partners.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

R

Geld (toelichting)

De inwerkingtreding van de Omgevingswet vraagt extra structurele  inzet in het ruimtelijke domein. Hier kunnen de FUMO-gelden voor een deel voor worden ingezet. Er wordt een begrotingswijziging voorgesteld.  

Inzet op Landschap (behoud, herstel en versterking) is gerealiseerd (sturing, middelen, organisatie).

Beleid

R

Beleid (toelichting)

In 2024 werken we aan een visie op hoofdlijnen voor landschap. Deze landt in de vernieuwde Provinciale Omgevingsvisie die naar verwachting eind 2025 gereed zal zijn. We werken deze visie uit in het Programma Landschap (hoe voeren we de visie uit). De verwachting is dat dit programma in Q1 van 2026 gereed zal zijn.

Tijd

R

Tijd (toelichting)

We hebben u reeds geinformeerd dat we het nieuwe programma Landschap aanbieden nadat de POVI is vastgesteld. 

Geld

G

Handvatten gereed om ruimtelijke kwaliteit te integreren in ruimtelijke opgaven en ontwikkelingen (analyse en redeneerlijn op basis waarvan keuzes kunnen worden gemaakt).

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Een geactualiseerd Grutsk op ‘e Romte (onderdeel van Programma Landschap).

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaatindicatoren

Terug naar navigatie - Resultaatindicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Prognose 2024
Omgevingswet Samenwerking en betrokkenheid bij strategische complexe projecten 100%  
Programma Landschap Gedragen programma i.s.m. partners en geactualiseerd Grutsk op 'e Romte 100% aangepast 
Versnelling woningbouw Weggenomen geïnventariseerde knelpunten Omgevingsverordening 100%  
Tevredenheid woonomgeving en woning Plan voor de aanpak van de bestaande woningvoorraad 1  
Herijken woondeals Aantal actuele regionale woondeals 6  

Toelichting

Programma Landschap: Zie toelichting hier boven.

Versnelling woningbouw: uit de knelpuntenanalyses blijkt nog onvoldoende waar de knelpunten in de provinciale Omgevingsverordening zitten. Dit vraagt nader onderzoek. Wij bekijken of dit mee te nemen is  in de onderzoeken in relatie tot het Frysk Wenplan, het provinciale volkshuisvestingsprogramma. 

Plan voor de aanpak van de bestaande woningvoorraad: met het onderzoek van DataFryslân, dat op 23 mei 2024 is opgeleverd is een globaal beeld neergezet van de opgave in Fryslân (aantallen woningen en de wijken en de buurten). Het vertalen hiervan naar de financiële opgave en een plan voor de aanpak vraagt nader onderzoek. 

Beleidsveld 4.2. Water en Bodem

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.2

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.2
  1. Waterveiligheid: De inwoners van Fryslân en de Friese economie zijn goed beschermd tegen overstromingen en wateroverlast. We werken met  het principe van meerlaagsveiligheid, dit is verwoord in het Friese provinciale waterprogramma (Regionaal Water Programma).  Meerlaagsveiligheid is het principe dat wordt gebruikt om voorbereid te zijn op extreme situaties. Het bestaat uit drie lagen: preventie (met waterkeringen en ruimtelijke reserveringszones), ruimtelijke inrichting en locatiekeuze, en calamiteitenbeheersing. Preventie omvat het beschermen van het achterland tegen overstromingen. Ruimtelijke inrichting en locatiekeuze spelen een rol bij het voorkomen van schade en wateroverlast. Calamiteitenbeheersing omvat het hebben van een plan voor noodsituaties .
  2. Voldoende water: Het watersysteem is in balans waarbij droogte en verzilting zoveel mogelijk beperkt zijn en de voeten droog blijven.
  3. Schoon water: Het bewaken en herstellen van kwaliteit van oppervlaktewater en grondwater. Zoals verwoord in het Friese provinciaal waterprogramma en de KRW-nota. Dit houdt in dat de kwaliteit van het  grond- en oppervlaktewater voldoet aan specifieke ecologische en chemische normen die voortvloeien uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Zwemwaterrichtlijn. We voldoen aan de doelstellingen van de drinkwaterrichtlijn.

We voeren onze wettelijke taken uit op grond van o.a. de EU Kaderrichtlijn water, de Zwemwaterrichtlijn, de Waterwet, Wet natuurbescherming, de Drinkwaterrichtlijn en de wettelijke bodemtaken in relatie tot het overgangsrecht in de Omgevingswet.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

T.a.v. doeluitkering bodemconvenant: Er zijn verschillende activiteiten in uitvoering en in voorbereiding. Tegelijk werken wij aan de uitwerking van de startnotitie Bodembeleid (vastgesteld door PS, 2022). Naar verwachting is deze uitwerking eind 2024 gereed. Dit uitgewerkte bodembeleid geeft vervolgens richting aan de besteding van het budget van deze doeluitkering. Gelet op de planning van de besluitvorming over dit bodembeleid, wordt voorgesteld een deel van het begrote budget door te schuiven naar 2025.

T.a.v. Samenwerkingsovereenkomst Regionale samenwerking Kaderrichtlijn Water:  Er zijn verschillende activiteiten in uitvoering en in voorbereiding. Een deel van deze activiteiten komt, gelet op de benodigde doorlooptijd, naar verwachting pas in 2025 tot een daadwerkelijke besteding. 

We voeren de acties uit op het gebied van de 3 lagen van meerlaagsveiligheid (preventie van overstromingen en wateroverlast, ruimtelijke inrichting en locatiekeuze en calamiteitenbeheersing).

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We brengen in beeld de nog benodigde maatregelen en de effecten voor de Natura2000 gebieden.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

De aanvullende strategische grondwatervoorraden gaan we borgen in Omgevingsverordening.

Beleid

G

Tijd

R

Tijd (toelichting)

Het borgen van strategische grondwatervoorraden in de Omgevingsverordening loopt, maar vraagt meer tijd omdat er een planMER-traject nodig is. Dit was niet voorzien. Naar verwachting is de borging in de eerste helft 2025 afgerond.

Geld

G

Voor een deel van de natura2000-gebieden brengen we de hydrologische toestand, maatregelen en effect op de doelen in beeld.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We rapporteren aan Provinciale Staten over de voortgang en resultaten waterkwaliteit aan de hand van de zogenoemde midterm review.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

De ambities en doelen omtrent het ontwikkelingsbeleid voor bodemvitaliteit zullen in lijn met de startnotitie ter besluitvorming worden voorgelegd aan PS.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We leveren een bijdrage aan een Integraal ruimtelijk ontwerp voor Programma Harlingen, waarin het principe water en bodem sturend wordt toegepast.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaatindicatoren

Terug naar navigatie - Resultaatindicatoren

Onderwerp

 Indicator Doelwaarde 2024 Prognose 2024
Waterveiligheid De acties op het gebied van de 3 lagen van meerlaagsveiligheid (preventie van overstromingen en wateroverlast, ruimtelijke inrichting en locatiekeuze en calamiteitenbeheersing) zijn uitgevoerd. 100%  
Voldoende water

 Aantal natura2000-gebieden  waarvoor de hydrologische toestand, maatregelen en effect op de doelen in beeld is gebracht.    50%  
% Aanvullende strategische grondwatervoorraden geborgd in Omgevingsverordening. 100%  
Algemeen Integraal ruimtelijk ontwerp Programma Harlingen opgesteld, waarin het principe water en bodem sturend is toegepast. 50%  

Aanvullende strategische grondwatervoorraden:
Het borgen van strategische grondwatervoorraden in de Omgevingsverordening loopt, maar vraagt meer tijd omdat er een planMER-traject nodig is. Dit was niet voorzien. Naar verwachting is de borging in de eerste helft 2025 afgerond.

Beleidsveld 4.3. Milieu

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.3

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.3
  1. Versterking en borging van de VTH beleids- en operationele cyclus
  2. Een bijdrage leveren aan verduurzaming, waaronder een circulaire economie, vanuit de VTH-taken aan een circulaire economie door aandacht te vragen bij provinciale inrichtingen (op het gebied van afval) voor dit onderwerp
  3. Stikstof vergunningen verlenen die er voor zorgen dat er uitvoering gegeven kan worden aan het  FPLG en het uitvoeringsprogramma stikstof 

We gaan onze wettelijke taken uitvoeren op grond van o.a Wet natuurbescherming en Algemene wet bestuursrecht. Vergunningverleners worden geattendeerd op het belang van tijdigheid en er zal gestuurd worden op het tijdig verstrekken van vergunningen.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Voor de uitvoering van de VTH-taken wordt een VTH-jaarprogramma en een VTH-jaarverslag opgesteld. Het huidige VTH beleid 2019-2023 (en de onderliggende risicoanalyses) wordt tot eind 2024 verlengd omdat het Omgevingswetproof wordt gemaakt.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Het proces rondom het opstellen van het VTH-uitvoeringsprogramma 2024 is uitermate moeilijk verlopen. Daarbij is de tijdige beschikbaarheid van gegevens van met name de FUMO problematisch geweest, met name veroorzaakt door capaciteitsgebrek. Ook bij het opstellen van het VTH-jaarverslag 2023 zijn daardoor problemen ondervonden maar heeft ook de beschikbaarheid van gegevens uit de registratiesystemen tot vertraging geleidt. Bij het opstellen van het uitvoeringsprogramma en het jaarverslag is input van de FUMO, ODG maar ook de eigen organisatie noodzakelijk . Voor het komende uitvoeringsprogramma is een strakke planning met de FUMO afgesproken alsook voor het opstellen van het volgende jaarverslag. Het opstellen van het nieuwe VTH-beleid is inmiddels opgestart en gepland om eind 2024 ter  vaststelling aan te bieden aan GS.

Geld

G

Uitvoeren van het opdrachtgeverschap van de VTH-taken die bij de FUMO en de ODG zijn neergelegd.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Om een bijdrage te leveren aan circulaire economie vanuit de VTH-taken worden de prov.inrichtingen door de FUMO benaderd om te inventariseren waar kansen en wensen liggen op dit gebied. Mogelijk zal dit in 2024 leiden tot een vervolgproj.voor de FUMO

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

De PAS-melders dossiers (circa 220) zullen in meerdere jaren worden afgerond. Voor 2024 is dat naar verwachting 10.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaatindicatoren

Terug naar navigatie - Resultaatindicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Prognose 2024
Wet natuurbescherming Percentage tijdig verleende vergunningen en ontheffingen 95%  
Circulaire economie Percentage provinciale inrichtingen waarbij inventarisatie is uitgevoerd 95%  
Vergunningen Aantal PAS-melders dossiers 10  

Toelichting
De termijnen van de vergunning aanvragen per 1-1-25, ingang omgevingswet, zijn (nog) niet goed ingesteld in het systeem. Daarom is er geen betrouwbaar percentage af te geven. In de volgende release zal dit hersteld worden.

Op dit moment is er nog geen stikstofruimte beschikbaar en verwachten we niet op korte termijn een PAS-melder te kunnen legaliseren via extern salderen. Wel verwachten we een aantal dossiers (circa 10) te kunnen legaliseren middels intern salderen (wijziging binnen bestaande rechten) en zullen we circa 15 dubbele dossiers samenvoegen. We verwachten de doelwaarde 10 dus te halen, echter is sprake van veel (juridische) onzekerheden en zijn we voor stikstofruimte afhankelijk van het rijk. We onderzoeken als provincie alternatieven sporen voor legalisatie. 

Beleidsveld 4.4. Energietransitie

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.4.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.4.

Binnen het programma Energie werkt de Provincie Fryslân aan drie doelen: 

  1. in 2030 wekken we 33% van de energie die we gebruiken zelf op
  2. in 2030 besparen we 25% energie t.o.v. 2010
  3. in 2050 zijn we onafhankelijk van fossiele brandstoffen

Deze doelen zijn de basis voor het Energieprogramma dat in 2022 is vastgesteld.  Voor de uitvoering van het energieprogramma stellen GS jaarlijks een jaarplan vast. Dit wordt ter informatie naar Provinciale Staten gestuurd cf de afspraken met PS hierover.

Uitvoeren regeling extra gelden uit Windpark Fryslân (WPF) gelden, ten behoeve van het isoleren van woningen.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

De afstemming van de Friese plus op de gemeentelijke regelingen en het organiseren van de uitvoering door 1 gezamenlijk loket vraagt meer afstemming en tijd dan verwacht. 

Geld

O

Geld (toelichting)

Doordat de afstemming van de Friese plus op de gemeentelijke regelingen en het organiseren van de uitvoering door 1 gezamenlijk loket meer afstemming en tijd vraagt dan verwacht komt de regeling later dan verwacht. We passen de openstellingsdatum van het subsidieplafond hierop aan en hebben een begrotingswijziging bijgevoegd.

 

We voeren de landelijke SPUK regeling verduurzaming bedrijfsmatig vastgoed uit.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Geld (toelichting)

De beschikbare middelen voor verduurzaming MKB koppelen we aan de uitvoering van de totale aanpak verduurzaming MKB. Onderdeel hiervan is het aanpassen van de huidige voucherregeling. De aanpassingen hangen samen met de bredere aanpak die nu nog in ontwikkeling is. We gaan er nu vanuit dat we in 2024 de voucherregeling nog aan kunnen passen. 

We zetten een ondersteuningsstructuur voor het MKB op o.a. via het bedrijvenloket Ynbusiness.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

Een deel van de beschikbare middelen voor verduurzaming MKB willen we via een voucher inzetten, zodat MKB-ers een handelingsperspectief krijgen na de adviesfase. Hiervoor moet de huidige voucherregeling aangepast worden. We verwachten dat we dit voor eind 2024 gereed hebben, maar zijn hierbij ook afhankelijk van de bredere MKB-aanpak en het Rijk.

Overleg met gemeenten (via Friese Energie Tafel) en initiatiefnemers om initiatieven voor de opwek van energie verder te helpen.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Uitvoering van de Missy Wetterwaarmte en ondersteuning van projecten.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

We werken aan een verdieping van de potentiekaart en warmteplanning.  De kans bestaat dat deze opdracht niet dit jaar volledig  wordt afgerond.  Hiervoor is een begrotingswijziging bijgevoegd.

Resultaatindicatoren

Terug naar navigatie - Resultaatindicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2024 Prognose 2024
Besparen Aantal woningen dat m.b.v. WPF gelden is geïsoleerd  1000 woningen  
Aantal bedrijven dat advies van energiecoach heeft gekregen 50 bedrijven  
Opwek Aantal gerealiseerde monomestvergisters  25 mestvergisters  
Aantal MegaWatt zonneveld gerealiseerd   50 MW zon  
Aantal pilots biogas/groengas productie met monitoring reductie emissies 3 pilots productie biogas/groen gas  
Warmte Aantal woningen aangesloten op een warmtenet  500 woningen  
Aantal warmte-initiatieven (warmtenetten in ontwikkeling) 20 warmtenetten  
Mienskipsenergie Aantal aanvragen via het Friese Energiehuis voor lokale energie initiatieven 25 aanvragen  

Toelichting

1000 woningen WPF: De afstemming van de Friese plus op de gemeentelijke regelingen en het organiseren van de uitvoering door 1 gezamenlijk loket vraagt meer afstemming en tijd dan verwacht. Hierdoor komt de regeling later dan verwacht. We passen het subsidieplafond en het bestedingsplan hierop aan.

25 mestvergisters: De onverwacht naar beneden bijgestelde SDE++ bijdrage voor kleinere monomestvergisters in 2023 had als resultaat dat veel initiatieven voor monomestvergisters on hold zijn gezet. Mede door lobby van provincie Fryslân is de SDE++ bijdrage in 2024 verhoogd voor monomestvergisters. De verwachting is dat voorgenomen initiatieven alsnog worden ingediend voor de subsidietender 2024, en ook gerealiseerd gaan worden, maar mogelijk met een doorloop in 2025.   

50 MW zon: De aangescherpte provinciale regelgeving maakt het steeds moeilijker om zonnevelden op landbouwgrond te realiseren.   

500 woningen warmtenet: De projecten lopen vertraging op omdat de Wet Collectieve Warmte nog niet in werking is getreden.