Programma 2: Infrastructuur

Ambities

Terug naar navigatie - Ambities

Met dit programma geven wij invulling aan de ambities op het gebied van infrastructuur en mobiliteit, zoals die zijn opgenomen onder het hoofdstuk ‘Bestemming Fryslân’ in het bestuursakkoord. Daarnaast zorgen wij in breder perspectief voor de bereikbaarheid van Fryslân door het in stand houden en verbeteren van onze eigen provinciale wegen en vaarwegen, door te zorgen voor openbaar vervoer en door samen met gemeenten hoofdfietsroutes te ontwikkelen. We zetten ons in om met het Rijk afspraken te maken over de noodzakelijke verbeteringen in de rijksinfrastructuur (wegen, vaarwegen en spoorlijnen). 

Naast bereikbaarheid en beschikbaarheid ligt onze focus sterk op verkeersveiligheid. In de jaren 2016 t/m 2020 vielen in Fryslân gemiddeld 30 doden per jaar in het verkeer. Wij willen het aantal verkeersdoden en verkeersgewonden in Fryslân terugdringen. Dat doen wij door het veiliger maken van de provinciale wegen en door een geïntensiveerde inzet op veilig verkeersgedrag  in Fryslân. 

In programma 2 werken we daarnaast aan  duurzaamheid door o.a. het energieneutraal maken van het verkeer- en vervoerssysteem. 

Om deze ambities vorm te geven, zien wij onszelf als beheerder van een aantal netwerken (wegen, vaarwegen) en daarnaast als regisseur voor en namens onze regio. Paragraaf 2.1 richt zich vooral op de algemene beleid. In de paragraven  2.2 en 2.3 gaat het om  onze rol als beheerder van provinciale infrastructuur. Paragraaf 2.4 gaat in op de rol die wij als provincie hebben als concessieverlener en -beheerder voor  het openbaar vervoer in onze provincie.

Vastgestelde beleidsnotities

Terug naar navigatie - Vastgestelde beleidsnotities

De hierboven genoemde ambities volgen uit de onderstaande beleidsnotities die overstijgend zijn aan de beleidsvelden:

Verbonden partijen

Terug naar navigatie - Verbonden partijen

Onderstaande verbonden partij levert een bijdrage aan de doelen en resultaten van dit programma. Een nadere toelichting van de verbonden partijen staat in paragraaf 5 van deze begroting.

  • OVEF (Coöperatie Openbare Verlichting & Energie Fryslân U.A.) te IJlst Voorheen SOVF (Stichting Openbare Verlichting Fryslân)
  • GR Mobiliteitsbureau Noordoost Friesland
Lasten en baten programma 2 Infrastructuur
Bedragen x € 1.000,- Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Totaal lasten 102.948 142.036 135.803 112.379 97.598 96.282
Totaal baten 16.494 6.845 13.364 2.816 3.816 2.816
Saldo van lasten en baten 86.453 135.191 122.439 109.563 93.781 93.466

Toelichting

De toelichting op de grootste verschillen tussen de jaren staat bij de afzonderlijke beleidsvelden.

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel

 

 

Beleidsveld Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Lasten
2.1 Beleid en verkeersveiligheid 4.837 14.351 3.793 2.633 2.072 1.957
2.2 Verbetering infrastructuur 20.156 35.418 20.133 21.276 8.624 7.895
2.3 Instandhouding provinciale infrastructuur 19.688 31.260 34.751 27.589 31.654 31.183
2.4 Openbaar vervoer 58.266 61.007 77.127 60.881 55.247 55.247
Totaal lasten 102.948 142.036 135.803 112.379 97.598 96.282
Baten
2.1 Beleid en verkeersveiligheid 0 37 37 37 37 37
2.2 Verbetering infrastructuur 8.484 1.887 3.048 0 1.000 0
2.3 Instandhouding provinciale infrastructuur 1.721 1.624 1.036 1.036 1.036 1.036
2.4 Openbaar vervoer 6.289 3.297 9.243 1.743 1.743 1.743
Totaal baten 16.494 6.845 13.364 2.816 3.816 2.816
Saldo van lasten en baten 86.453 135.191 122.439 109.563 93.781 93.466

Beleidsveld 2.1. Algemeen beleid & verkeersveiligheid

Wat zien we?

Terug naar navigatie - Wat zien we?

Ambities
Vanuit het klimaatakkoord staan we voor een transitieperiode om te komen tot een meer integraal mobiliteitssysteem waarin zowel verduurzaming als koppeling van diverse modaliteiten (vervoerswijzen) centraal staat. Bij het faciliteren van deze duurzame ketenmobiliteit richten we ons zowel op personen als op goederen. Het nog vast te stellen Regionaal Mobiliteitsprogramma (RMP), besluitvorming nu voorzien eind 2022, geeft hier nadere richting aan. 

Landelijk neemt het aantal ernstig gewonde verkeersslachtoffers toe en stagneert de daling van het aantal verkeersdoden. Rijk, provincies en gemeenten hebben met het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 (SPV2030) een nul-ambitie gesteld: elk verkeersslachtoffer is er één te veel. Overheden en maatschappelijke partners leveren een maximale inspanning om risico’s in kaart te brengen en zetten in op maatregelen om die risico’s te verkleinen. Dit vraagt om een impuls voor verkeersveiligheidsbeleid waar het gaat om structurele aandacht, een proactief beleid en een brede samenwerking met partijen (resultaat 40 uit bestuursakkoord ‘Lok op 1’).

Het aandeel fietsers onder verkeersslachtoffers is hoog en stijgende. Dit terwijl we de fiets als vervoermiddel wel willen stimuleren vanuit duurzaamheid en gezondheid. Daarom is in 2022 de beleidsnota ‘Fryslân Feilich Fytslân 2.0’ door PS vastgesteld met als doel het stimuleren van het fietsgebruik en het vergroten van de verkeersveiligheid voor (oudere) fietsers. 

Externe ontwikkelingen 
Uit de Integrale Mobiliteits Analyse van het Ministerie van I&W komt naar voren dat ook de komende jaren de verplaatsingsbehoefte zal toenemen. Dat betekent ook dat we rekening moeten houden met een groei van het verkeer, waarbij het aandeel ouderen significant toeneemt. Dat biedt kansen voor de transitie, maar maakt de opgave v.w.b. verkeersveiligheid wel groter. Door het groeiende aandeel van de elektrische fiets in het verkeer zien we een flink groeiend aantal fietsslachtoffers onder ouderen.

Taak-, rol- en budgetvrijheid

Terug naar navigatie - Taak-, rol- en budgetvrijheid

 

Taakvrijheid
Op het terrein van verkeer en vervoerbeleid heeft de provincie een wettelijke taak. Er is keuzevrijheid in de mate waarin deze taak wordt ingevuld, zowel in algemeen mobiliteitsbeleid als op het terrein van verkeersveiligheid.

Rolvrijheid
De provincie is een “presterende” overheid  in haar rol als opdrachtgever (concessieverlener) van het openbaar vervoer en het onderhouden en beheren van provinciale infrastructuur. De provincie heeft de ruimte om meer of minder intensief in te zetten als samenwerkende of zelfs responsieve overheid. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld actief meewerken aan nieuwe ontwikkelingen en innovaties op het gebied van infrastructuur en mobiliteit.

Ten aanzien van onze taken ten aanzien van verkeersveiligheid, heeft de provincie een grote  rolvrijheid.

Budgetvrijheid
Bij de structurele budgetten is beperkte mate van budgetvrijheid voor wat betreft het meerjarig werkplan ROF en de contributie aan KPVV/CROW. 
Bij de tijdelijke budgetten zijn overeenkomsten/afspraken gemaakt over onbeveiligde overwegen en rondweg Wanswerd. 
Er is (op termijn) beperkte budgetvrijheid bij de structurele budgetten voor het statenjacht (€ 0,05 mln) en de middelen voor monitoring voor geluidhinder op provinciale wegen (€ 0,09 mln). 
Bij de tijdelijke budgetten is beperkte budgetvrijheid bij verduurzaming emplacement Leeuwarden (€ 1 mln), BO Mirt mobiliteitsgedrag (€ 0,78 mln), preventie en voorlichting fiets/fietsveiligheid (€ 0,65 mln), verkeersveiligheidsgedrag (€ 0,5 mln), verkeersveiligheid educatie (€ 0,25 mln), innovatiebudget verkeersveiligheid (€ 0,15 mln) en proef batterijtrein (€ 0,05 mln).

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 2.1.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 2.1.
  • We willen de ketenmobiliteit verbeteren, onder andere door de overstap tussen verschillende vervoerswijzen te verbeteren.
  • We willen de uitstoot van CO2 en andere schadelijke gassen vanuit mobiliteit verlagen, bijvoorbeeld door het gebruik van elektrische auto’s te stimuleren, het verduurzamen van het OV of door het bevorderen van de (elektrische) fiets als vervoermiddel. 
  • We willen het gebruik van de de fiets stimuleren, waarbij de focus ligt op woon-werkverkeer.
  • We willen het aantal verkeersslachtoffers verminderen, met extra prioriteit voor de doelgroepen jongeren en ouderen.

 

Doel indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023
Duurzame mobiliteit Het aandeel verplaatsingen dat (deels) met fiets, bus of trein gemaakt wordt binnen het totaal aantal verplaatsingen in Fryslân Stijging t.o.v. 2022
De hoeveelheid goederen (tonnage) dat over water wordt vervoerd Stijging t.o.v. 2022
Het aandeel elektrische auto’s in Fryslân Stijging t.o.v. 2022
Verkeersveiligheid Aantal dodelijke verkeersslachtoffers in Fryslân  Een daling ten opzichte van 2022 en maximaal de helft van het gemiddelde 2007 t/m 2009 in 2025
Aantal (ernstige) verkeersgewonden in Fryslân Een daling ten opzichte van 2022 en maximaal de helft van het gemiddelde 2007 t/m 2009 in 2025
Veilig en meer fietsen Het aandeel fiets als vervoermiddel voor het woonwerk-verkeer Stijging t.o.v. van 2019 (ivm invloed Coronamaatregelen) 
Aantal fietsslachtoffers in Fryslân (obv data ziekenhuizen) Daling t.o.v. 2022

Wat gaan we daarvoor doen in 2023?

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023
Duurzame mobiliteit Uitvoeringsprogramma Verkeer & Vervoer is omgezet tot Uitvoeringsprogramma RMP Gereed
Aantal laadpalen voor elektrische auto’s Toename van 200 laadpalen to.v. 2022
Verkeersveiligheid Intensivering van het aantal controles. Stijging t.o.v. 2022
Veilig en meer fietsen Programmering van beschikbare provinciale subsidie hoofdfietsroutes 100% 
Aantal deelnemers aan "Doortrappen”-activiteiten  10 % Stijging t.o.v. 2022

 

Wat mag het gaan kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het gaan kosten?
Bedragen x € 1.000,- Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Totaal lasten 4.837 14.351 3.793 2.633 2.072 1.957
Totaal baten 0 37 37 37 37 37
Saldo van lasten en baten 4.837 14.314 3.755 2.595 2.035 1.920
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

De structurele begrote lasten (€ 1,9 mln.) hebben betrekking op algemene beheerskosten, monitoring en verkeersveiligheid (educatie en gedragsbeïnvloeding). De fluctuatie in de lasten wordt veroorzaakt door de tijdelijke budgetten. Bij de tijdelijke budgetten gaat het om onderzoeken en planstudies, aanpak Niet Actief Beveiligde Overwegen (NABO’s) en bestrijding fietsonveiligheid. Verder is de voormalige Brede Doeluitkering (BDU) reserve opgeheven en zijn de resterende budgetten conform het bestedingsplan in de begroting opgenomen.

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel

 

 

Specificatie Exploitatie Ambitie omschrijving Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Lasten
Beleid en verkeersveiligheid algemeen 124 197 203 203 203 203
Verkeersveiligheid 1.650 1.626 1.626 1.626 1.626 1.626
Beleid en verkeersveilighed overig 24 132 138 138 128 128
Structurele budgetten 1.798 1.955 1.968 1.968 1.957 1.957
Beleid en verkeersveiligheid algemeen 214 60 0 0 0 0
Transitie 0 400 250 250 0 0
Verkeersveiligheid 245 1.413 450 300 0 0
Fiets 482 9.063 125 115 115 0
Beleid en verkeersveilighed overig 446 1.461 1.000 0 0 0
Tijdelijke budgetten 1.387 12.396 1.825 665 115 0
Verkeersveiligheid 955 0 0 0 0 0
Fiets 697 0 0 0 0 0
Reserves 1.652 0 0 0 0 0
Totaal lasten 4.837 14.351 3.793 2.633 2.072 1.957
Baten
Beleid en verkeersveiligheid algemeen 0 37 37 37 37 37
Structurele budgetten 0 37 37 37 37 37
Totaal baten 0 37 37 37 37 37
Saldo van lasten en baten 4.837 14.314 3.755 2.595 2.035 1.920

Beleidsveld 2.2. Verbetering infrastructuur

Wat zien we?

Terug naar navigatie - Wat zien we?

Ambities
Met de investeringen van de afgelopen jaren zijn de verschillende provinciale netwerken voor weg en water in grote lijnen klaar. Het Friese wegenet is verbeterd en veiliger met de aanleg van ovondes of reconstructies van kernen. Sinds deze collegeperiode investeren we structureel in het oplossen van verkeersveiligheidsknelpunten in ons wegennet. 

Doordat netwerken intensiever gebruikt worden, kunnen de kleinste verstoringen een grote impact hebben. We kijken daarom niet alleen naar onze provinciale infrastructuur, maar ook naar het gehele netwerk. Onze aandacht gaat daarbij o.a. uit naar de locaties die verstoringsgevoelig zijn, oftewel waar infrastructuur elkaar kruist. Dat vraagt om goede afstemming tussen de verschillende beheerders, waaronder het Rijk.

Daarnaast willen we netwerken (auto, ov, fiets, scheepvaart) met elkaar verbinden om de genoemde ketenmobiliteit te faciliteren. Dat vraagt mogelijk om infrastructurele aanpassingen in de vorm van hubs/knooppunten langs provinciale infrastructuur, voor personen maar ook voor goederen. 

Het spoor vormt een belangrijke ader binnen onze ambitie om te komen tot een duurzaam en veilig vervoerssysteem. Hoewel we zelf geen spoorinfrastructuur in beheer hebben, hebben we aandacht voor het borgen en waar nodig verbeteren van het bestaande spoornetwerk in, van en naar Fryslân. Dat vraagt om afstemming met ProRail en het Rijk. Daarnaast zien we de Lelylijn als aanvulling op het huidige spoorwegennet. Op het gebied van veiligheid is een belangrijke ambitie de ‘overwegveiligheid’ te verbeteren, door de aanpak van openbaar toegankelijke Niet Actief Beveiligde Overwegen (NABO’s). In Fryslân gaat het in totaal om 11 NABO’s. Voor de aanpak van 4 NABO’s hebben provincie en gemeenten cofinanciering beschikbaar gesteld. De andere 7 NABO’s worden volledig gefinancierd door het Rijk. 
De overige doelen en resultaten voor spoorverbeteringen zijn opgenomen in beleidsveld 2.4 en in de paragraaf Grote projecten.

Externe ontwikkelingen 
We zien dat de afgelopen jaren de kosten van infrastructurele maatregelen hard zijn opgelopen. Volgens het CBS zijn de prijzen binnen de GWW (Grond, weg en waterbouw) t.o.v. 2021 met 18,9% gestegen (CBS, 2022). Ook spelen personeelstekorten en materiaaltekorten een rol. 
Voor bestaande projecten betekent dit dat soms keuzes gemaakt dienen te worden v.w.b. kwaliteit of tijd (vertraging). Voor nieuwe projecten betekent het dat er meer budget nodig is of dat er minder gerealiseerd kan worden.

Taak-, rol- en budgetvrijheid

Terug naar navigatie - Taak-, rol- en budgetvrijheid

 

Taakvrijheid
De provincie is wettelijk verantwoordelijk voor het onderhoud van het provinciale wegen- en vaarwegennet, maar kent geen wettelijke verplichting tot uitbreiding of opwaardering daarvan. Verbetering van bestaande infrastructuur, voor zoverre deze dient ter vergroting van de verkeersveiligheid, stoelt wel op een wettelijke verplichting.

Rolvrijheid
Aanleg van nieuwe infrastructuur en verbetering van bestaande bevond zich van oudsher in het kwadrant van de presterende overheid: zelfstandig kon de provincie resultaten proberen te bereiken als een betere bereikbaarheid en meer veiligheid. Echter, in toenemende mate is met name de aanleg van nieuwe infrastructuur soms ook in het kwadrant van de samenwerkende overheid beland: infrastructuuraanleg wordt gekoppeld aan gebiedsontwikkeling waarvoor andere partijen (deels) verantwoordelijk zijn, rijksprojecten worden soms mede geïnitieerd of (voor)gefinancierd door de provincie. 

Budgetvrijheid
De structurele budgetten betreffen de afschrijvingslasten van eerder uitgevoerde infrastructurele projecten inclusief het Friese Meren Project. 
Bij de tijdelijke budgetten gaat het om een aantal overeenkomsten waaronder de RSP concrete infraprojecten, bereikbaarheid gebiedsontwikkeling Drachten/Heerenveen en Sluis Kornwerderzand. Daarnaast een aantal specifieke uitkeringen van het Rijk. 

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 2.2.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 2.2.
  • We willen de verkeersveiligheid verhogen door te investeren in onze eigen infrastructuur 
  • Naast de provinciale investeringen in onze eigen infrastructuur, willen we externe financiering realiseren (Rijk of Europees) en koppelingen maken met projecten van partners of in gebieden.
  • We willen de interne en externe bereikbaarheid op orde houden (toekomstbestendig maken van kruisingen tussen water , spoor en wegen).
  • We willen het Van Harinxmakanaal opwaarderen tot faciliterend klasse Va en de knelpunten de Tjerk Hiddessluis en HRMK-spoorbrug tussen Leeuwarden en Zwolle wegnemen. Voor beide knelpunten willen we afspraken met het Rijk maken over haar financiële bijdrage.
  • Het (financieel) afronden van aantal van de grote infraprojecten, zoals De Centrale As en Knooppunt Joure.

Doel indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023
Van bouwen naar op orde houden Inrichting Van Harinxmakanaal 100% faciliterend klasse Va
Beschikbaarheid van Rijksinfrastructuur (A6,A7) > 99,5%
Spoorinfrastructuur Uiterlijk in 2023 zijn alle 11 openbaar toegankelijke NABO’s in Fryslân aangepakt 100%
Overige grote projecten Afronden complexe infraprojecten 100%  

Wat gaan we daarvoor doen in 2023?

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023
Van bouwen naar op orde houden In het BO-MIRT 2023 maken we afspraken met het Rijk over de volgende kruisingen:
- Aquaduct A6/Skarster Rien (resultaat 36)
- Aquaduct A7/Bolsward (resultaat 36)
- VHK / Tjerk Hiddessluizen (resultaat 37)
Afspraken gemaakt
Realisatie (delen) hoofdfietsroutes  2
Aanpak onbeveiligde overwegen Aanpak openbaar toegankelijke NABO’s waar de provincie cofinancier is (locaties Welsryp en Deinum) 2
Overige grote projecten Afronden restpunten grote projecten en monitoren afspraken en het functioneren van de investeringen 2 projecten ronden wij af  

 

Wat mag het gaan kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het gaan kosten?
Bedragen x € 1.000,- Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Totaal lasten 20.156 35.418 20.133 21.276 8.624 7.895
Totaal baten 8.484 1.887 3.048 0 1.000 0
Saldo van lasten en baten 11.672 33.531 17.085 21.276 7.624 7.895
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

De structurele begrote lasten hebben betrekking op afschrijvingslasten. Verder is een aantal tijdelijke projecten, waardoor er fluctuatie over de jaren is, opgenomen zoals RSP concrete infraprojecten (Rijksbijdrage hiervoor loopt via het provinciefonds in programma 7 algemene dekkingsmiddelen), Investeringsagenda Drachten-Heerenveen, regionale aanpak laadinfrastructuur, fietssnelroutes en Sluis Kornwerderzand.

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel

 

 

Specificatie Exploitatie Ambitie omschrijving Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Lasten
Verbetering infrastructuur algemeen 0 0 0 0 0 0
Infraprojecten 92 300 287 342 190 461
Verbetering infrastructuur overig 1.063 1.063 1.063 1.063 1.063 1.063
Structurele budgetten 1.155 1.363 1.350 1.405 1.254 1.525
Infraprojecten 3.797 14.344 4.500 13.500 0 0
Overige grote projecten 1 586 0 0 0 0
Tijdelijke budgetten 3.798 14.930 4.500 13.500 0 0
Infraprojecten -3.788 2.753 6.370 6.370 6.370 6.370
Overige grote projecten 10.513 14.490 4.865 0 0 0
Reserves 6.724 17.244 11.235 6.370 6.370 6.370
Verbetering infrastructuur algemeen 200 95 95 0 0 0
Infraprojecten 2.214 1.736 2.033 0 1.000 0
Overige grote projecten 6.065 50 920 0 0 0
Overlopende Passiva 8.480 1.881 3.048 0 1.000 0
Totaal lasten 20.156 35.418 20.133 21.276 8.624 7.895
Baten
Verbetering infrastructuur algemeen 5 0 0 0 0 0
Structurele budgetten 5 0 0 0 0 0
Overige grote projecten 0 6 0 0 0 0
Reserves 0 6 0 0 0 0
Verbetering infrastructuur algemeen 200 95 95 0 0 0
Infraprojecten 2.214 1.736 2.033 0 1.000 0
Overige grote projecten 6.065 50 920 0 0 0
Overlopende Passiva 8.480 1.881 3.048 0 1.000 0
Totaal baten 8.484 1.887 3.048 0 1.000 0
Saldo van lasten en baten 11.672 33.531 17.085 21.276 7.624 7.895

Beleidsveld 2.3. Instandhouding provinciale infrastructuur

Wat zien we?

Terug naar navigatie - Wat zien we?

Ambities
Binnen dit beleidsveld zien we de onderstaande ambities voor ons, waarbij de basis ligt in het de vastgestelde beleidskaders onderhoud (april 2020).

De provincie streeft naar een goed dagelijks beheer en onderhoud van het provinciaal wegen- en vaarwegennet. Het onderhoud aan onze provinciale infrastructuur is op orde en draagt bij aan de veiligheid van en op onze wegen. Daarnaast wordt met de uitvoering van het onderhoud ook zo veel mogelijk bijgedragen aan de andere provinciale doelen zoals duurzaamheid, circulariteit en energie. 

In 2020 zijn de kaders voor het onderhoud geëvalueerd, geactualiseerd en vastgesteld door PS. Daarbij is de ruimte geboden om te komen tot een meer gedifferentieerd onderhoud. Dit houdt in dat de technische staat van belangrijke verbindingen op een hoger niveau kan liggen dan de staat van meer ondergeschikte verbindingen. In de PS vergadering van 29 juni 2022 is besloten om de kwaliteit van ons onderhoud met ingang van 2023 terug te brengen naar een ‘6’.

We zien toe op het gebruik van provinciale eigendommen en conform wetgeving het
gebruik via koop of huur in rekening te brengen.

We benutten kansen om de steunpuntenstructuur van Provinciale Waterstaat naar een hoger kwaliteitsniveau te brengen, meer passend bij de huidige speerpunten vanuit het Bestuursakkoord en Organisatieplan Provinciale Waterstaat 2020 ten aanzien van flexibel werken, duurzaamheid, samenwerking en teamvorming.


Ontwikkelingen (mogelijk met data)
Prijsstijgingen, schaarste aan personeel en materialen maken het lastig om de gewenste planningen van onderhoud te realiseren. Bij de 2e berap worden de prijsstijgingen gecompenseerd door toevoeging van onderhoudsbudget op basis van de GWW index.

Taak-, rol- en budgetvrijheid

Terug naar navigatie - Taak-, rol- en budgetvrijheid

 

Taakvrijheid
De provincie is wettelijk verantwoordelijk voor het onderhoud van het provinciale wegen- en vaarwegennet en de daarbij behorende kunstwerken (zoals bruggen en viaducten). Het gewenste onderhoudsniveau is wettelijk vastgelegd. In de loop van de jaren zijn er door het CROW (kennisnetwerk op het gebied van verkeer en vervoer) richtlijnen ontwikkeld voor het wegbeheer die ook door de rechter worden gehanteerd. Bij het beheer van vaarwegen liggen minder normen vast. 
Ook is de Provincie als beheerder verantwoordelijk voor de verkeersveiligheid en – doorstroming op deze wegen. Voor vaarwegen is wettelijk voorgeschreven dat er een beheerplan moet worden opgesteld en welke onderwerpen daarin aan de orde dienen te komen. Ook het nautisch beheer is strak vastgelegd in de Scheepvaartverkeerswet en de daaruit vloeiende regelingen.

Rolvrijheid
Als het gaat om onderhoud en beheer heeft de provincie vooral een opdrachtgevende rol (model NSOB - Nederlandse School voor Openbaar Bestuur – de presterende overheid). Het is van belang dat aan wettelijke verplichtingen wordt voldaan (rechtmatige overheid), maar vooral dat dat efficiënt en effectief gebeurt, dat (vaar-)wegen in uitstekende staat worden gehouden voor zo laag mogelijke kosten. 
Desalniettemin kent dit taakveld ook elementen van de rechtmatige en samenwerkende overheid. Rechtmatig, omdat bij het onderhoud de provincie gestuurd wordt door wettelijke verplichtingen. En samenwerkend, omdat bijvoorbeeld in de uitrol van elektrische laadpalen wordt samengewerkt met gemeenten en met het Rijk (ook financiële) afspraken zijn gemaakt over beheer en onderhoud van vaargeul de Boontjes.
De rolvrijheid op dit taakveld schuilt ten eerste in de mate waarin (‘dik of dun’) wettelijke taken worden uitgevoerd, maar kan ook schuilen in het hoe: er kan worden gezocht naar innovatieve manieren van onderhoud, van aanbesteden en dergelijke. In het samenwerkende kwadrant schuilt rolvrijheid in de mate waarin we als provincie actief een meer voorlopende rol in zaken als de elektrische infrastructuur, digitale infrastructuur en dergelijke oppakken, en hoe. Ook kan een wettelijke taak als onderhoud vervlochten worden met meer samenwerkende aspecten door verbindingen te leggen tussen onderhoud van diverse partijen, of tussen onderhoud en andere zaken die op dat moment in het gebied spelen (baggerslib aanleveren andere doeleinden e.d., of tussen onderhoud en verbeteringen).

Daarnaast zijn verdergaande samenwerking of het neerleggen van wegbeheer bij derden (commercieel of andere wegbeheerder) mogelijke keuzes om voor de verdere toekomst te 
bekijken. 

Budgetvrijheid
Onze wettelijke taak op het gebied van beheer en onderhoud van wegen en vaarwegen houdt in dat het onderhoudsniveau minimaal een 6 moet zijn. 
Bij de tijdelijke budgetten is een wettelijke taak mbt oneigenlijk gebruik. 
Er is budgetvrijheid bij het tijdelijke budget pilot voorkomen wildongevallen provinciale wegen (€ 0,2 mln.) 

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 2.3.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 2.3.
  • Het onderhoudsniveau van het provinciale wegen- en vaarwegennet en de daarbij behorende kunstwerken (zoals bruggen en viaducten) voldoet aan het onderhoudsniveau ‘6’.
  • De provinciale kunstwerken voldoen aan de wettelijk geëiste veiligheid.
  • Een programmatische aanpak van het Van Harinxmakanaal, inclusief synergievoordelen geplande onderhoudswerkzaamheden en werkzaamheden ten behoeve van de opwaardering van het kanaal (bijv. bochtverruiming Franeker, resultaat 37 bestuursakkoord ‘Lok op 1’).
  • We willen met het programma afstandsbediening de gastvrijheid voor de watersporter vergroten.
  • We willen, ook onder winterse omstandigheden, een optimale en veilige bereikbaarheid en doorstroming van het verkeer.
  • We willen de 1700 oorspronkelijk geïnventariseerde dossiers rondom het oneigenlijk gebruik van onze provinciale eigendommen afronden.
  • We willen de huidige steunpuntenstructuur vernieuwen en verduurzamen.

Het onderhoud van de infrastructuur wordt ook toegelicht in paragraaf 3: Onderhoud kapitaalgoederen.

Doel indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023
Beheer en groot onderhoud (vaar)wegen We streven naar een “voldoende onderhoudsniveau” (ook wel een ‘6’ genoemd,). Score 3 NEN-2767 en bij oevers is differentiatie mogelijk. Hier is ook NEN-score 4 of 5 mogelijk
Vastgoed/onrechtmatig gebruik In de resterende 2 jaar afhandelen van resterende dossiers rondom oneigenlijk gebruik 800 

Wat gaan we daarvoor doen in 2023?

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023

Beheer en (groot) onderhoud (vaar)wegen*

 

 

* De nulmetingen zijn nog gebaseerd op onderhoudsniveau 7, omdat dit het afgesproken niveau was tijdens de nulmeting. Bij de realisatie sturen wij op niveau 6

Het deel van de provinciale infrastructuur dat voldoet aan het gewenste onderhoudsniveau (6):  
Wegen (nulmeting 2018: 90%) 94%
Fietspaden (nulmeting 2018: 77%) 93%
Kunstwerken (nulmeting 2016: 89%) 95%
Oevers (nulmeting 2016: 71%) 81%
Diepte vaarwegen (nulmeting 2016: 88%) 93%
Programma Afstandsbediening Aantal bruggen wat aangesloten wordt op de bediencentrale in 2023 3
Programma VHK

De opwaardering volgt het schema  (aangepast) onderhoudsprogrammering. Er is duidelijkheid over de keuze brug Kiesterzijl en grondaankopen t.b.v. bocht Langdeel. Er ligt een VO (voorontwerp) voor bocht Froskepolle.

Gereed
Vastgoed/onrechtmatig gebruik Dossiers rondom oneigenlijk gebruik afhandelen   400

 

Wat mag het gaan kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het gaan kosten?
Bedragen x € 1.000,- Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Totaal lasten 19.688 31.260 34.751 27.589 31.654 31.183
Totaal baten 1.721 1.624 1.036 1.036 1.036 1.036
Saldo van lasten en baten 17.967 29.637 33.715 26.553 30.618 30.147
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

De begrote lasten bestaan hoofdzakelijk uit beheer- en onderhoudsmiddelen en afschrijvingslasten. De programmering voor groot onderhoud is meerjarig verwerkt. Hierdoor ontstaan er enige fluctuaties door de jaren heen. De fluctuatie in de baten over de jaren wordt veroorzaakt door de verkoop van steunpunten, de structurele baten hebben onder andere betrekking op huren, pachten en stortopbrengsten.

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel

 

 

Specificatie Exploitatie Ambitie omschrijving Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Lasten
Beheer en (groot) onderhoud wegen 9.742 10.429 10.191 10.280 10.332 10.374
Beheer en (groot) onderhoud vaarwegen 2.733 3.379 3.307 3.300 3.300 3.300
Meerjarenprogramma Kunstwerken (MPK) 836 1.760 1.920 2.080 2.240 2.400
Programma afstandsbediening 13 423 666 898 1.050 779
Gladheidsbestrijding 179 181 153 122 122 122
Vastgoed/onrechtmatig gebruik 714 823 908 908 908 908
Structurele budgetten 14.218 16.994 17.145 17.587 17.951 17.882
Beheer en (groot) onderhoud wegen 0 150 100 0 0 0
Beheer en (groot) onderhoud vaarwegen 213 200 0 0 0 0
Vastgoed/onrechtmatig gebruik 3 51 51 51 0 0
Tijdelijke budgetten 216 401 151 51 0 0
Beheer en (groot) onderhoud wegen 3.545 7.906 14.458 7.610 10.997 9.969
Beheer en (groot) onderhoud vaarwegen 981 2.679 2.997 2.342 2.706 3.333
Programma afstandsbediening 0 3.280 0 0 0 0
Reserves 4.526 13.865 17.455 9.951 13.703 13.301
Instandhouding provinciale infrastructuur overig 728 0 0 0 0 0
Werken voor derden (schades) 728 0 0 0 0 0
Totaal lasten 19.688 31.260 34.751 27.589 31.654 31.183
Baten
Beheer en (groot) onderhoud wegen 81 143 143 143 143 143
Beheer en (groot) onderhoud vaarwegen 634 482 482 482 482 482
Vastgoed/onrechtmatig gebruik 277 999 412 412 412 412
Structurele budgetten 993 1.624 1.036 1.036 1.036 1.036
Instandhouding provinciale infrastructuur overig 728 0 0 0 0 0
Werken voor derden (schades) 728 0 0 0 0 0
Totaal baten 1.721 1.624 1.036 1.036 1.036 1.036
Saldo van lasten en baten 17.967 29.637 33.715 26.553 30.618 30.147

Beleidsveld 2.4. Openbaar vervoer

Wat zien we?

Terug naar navigatie - Wat zien we?

Ambities
Als opdrachtgever voor het regionale openbaar vervoer verlenen en beheren wij OV-concessies voor trein en bus. Onze ambitie is een toekomstbestendig, toegankelijk, betaalbaar en duurzaam openbaar vervoer systeem voor de inwoners en bezoekers van Fryslân. Daarvoor stemmen we het vervoersaanbod af op de vraag, versterken wij de hoofdstructuur van ons OV-netwerk bestaande uit snelle en hoogfrequente trein- en buslijnen en vinden alternatieven voor de nog overblijvende vraag naar vervoer binnen de beschikbare financiële middelen. We stimuleren en realiseren maatregelen om het trein- en busvervoer te verbeteren en duurzamer te maken. Daarnaast willen wij een schaalsprong realiseren door de treinverbinding vanuit Fryslân en Noord-Nederland met de Randstad en Noord-Duitsland aanzienlijk te versnellen.

Externe ontwikkelingen
De naweeën van de coronapandemie en de onzekerheid over een mogelijk nieuwe opleving, het effect hiervan op het gedrag van de reiziger en de disbalans tussen kosten en opbrengsten zetten druk op de betaalbaarheid en beschikbaarheid van het Friese openbaar vervoer. Andere ontwikkelingen zijn de Oekraïne-crisis, kostenstijgingen, schaarste aan personeel en materieel. De krapte op de arbeidsmarkt kan gevolgen hebben voor de uitvoering van de dagelijkse dienstregeling. OV-infraprojecten kunnen in de uitvoering vertraging oplopen en duurder uitvallen. Het vraagt om creativiteit om een toekomstbestendig, betaalbaar en duurzaam (openbaar)vervoersysteem te realiseren. Flexibiliteit, innovatie, maatwerk en samenwerking is nodig.

Taak-, rol- en budgetvrijheid

Terug naar navigatie - Taak-, rol- en budgetvrijheid

Taakvrijheid
In de wet Personenvervoer 2020 is bepaald dat provincies bevoegd zijn om als concessieverlener op te treden voor het regionale bus- en treinvervoer. Hoe dit regionale openbaar vervoer er precies uitziet, is daarmee aan de provincie. Als concessieverlener schrijft de provincie namelijk voor aan welke eisen het regionale openbaar vervoer in de provincie dient te voldoen. De provincie is hierbij bevoegd subsidies te verstrekken aan vervoerders die het in de regionale concessies omschreven openbaar vervoer uitvoeren.

Rolvrijheid
Rolvrijheid zit in de mate waarin de wettelijke verplichting tot het aanbieden van openbaar vervoer ‘dik of dun’ wordt ingevuld en de wijze waarop: bijvoorbeeld alle kernen ontsluiten of volledig inzetten op duurzaamheid. Daarnaast kan er voor gekozen worden een meer of minder initiërende en faciliterende rol te pakken ten aanzien van innovaties in bijvoorbeeld (duurzame) vervoerstechniek of het ontwikkelingen van nieuwe concepten van (kleinschalig) openbaar vervoer.

Budgetvrijheid
De provincie ontvangt jaarlijks een bijdrage voor onder andere mobiliteit (waaronder OV) vanuit het provinciefonds. De exacte verdeling van uitgaven van deze bijdrage naar de verschillende onderdelen waarvoor deze bijdrage is bedoeld, is aan de provincie zelf. De twee financieel grootste onderdelen zijn de structurele exploitatiebijdragen bedoeld voor de concessiehouders van de bus- en treinconcessie. Deze bijdragen liggen in principe vast gedurende de looptijd van de concessies. Daarnaast zijn er budgetten voor onderhoud voor onder andere busstations en budgetten voor beheer van de concessie. 
De tijdelijke budgetten betreft de overeenkomst ERTMS (€ 10 mln) en een specifieke uitkering.

Er is budgetvrijheid bij de structurele budgetten onvoorzien (€ 0,25 mln),  Grensoverschrijdende OV info (€ 0,16 mln) en subsidie aan derden (€ 0,15 mln).
Bij de tijdelijke budgetten is budgetvrijheid bij het budget verduurzamen OV bus (€ 3,5 mln), Grote trein/busstations (€ 0,36 mln), herinrichting/verplaatsen OV knooppunt Zurich (€ 0,25 mln) en cofinanciering deelfietsen (€ 0,09 mln).

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 2.4.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 2.4.
  • We verlenen en beheren de regionale OV-concessies voor de trein en bus
  • Het openbaar vervoer passen we aan op (nieuwe) trends en ontwikkelingen, zoals krimp, vergrijziging en de impact van de coronapandemie
  • We willen een schaalsprong bereiken door de reistijd tussen Noord-Nederland en de Randstand met minimaal 30 minuten of meer te verkorten
  • De infrastructuur die gebruikt wordt voor onze bussen en treinen wordt verbeterd, vernieuwd en daarmee aantrekkelijker gemaakt
  • In lijn met het klimaatakkoord en het bestuursakkoord zero emissie bus (BAZEB) dient het openbaar vervoer binnen de concessies verduurzaamd te worden 

Doel indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023
Verlenen en beheren regionale OV-concessies trein en bus Klanttevredenheid OV Fryslân met OV-klantenbarometer (2021 = 7,9) Klanttevredenheid is minimaal gelijk of hoger dan in 2021
Vormgeven aan transities openbaar vervoer
  1. Het verhogen van de kostendekkingsgraad
  2. Aanbieden van mobiliteitsoplossingen naast OV
  1. Kostendekking verhogen we met 1% per jaar.
  2. We faciliteren minimaal 1 nieuwe mobiliteitsoplossing als aanvulling of vervanging van het OV.
Verduurzamen openbaar vervoer

Zero Emissie bus en treinvervoer

Vastleggen in concessies:

  1. Vanaf 2030 100% ZE-busvervoer in Fryslân
  2. Vanaf 2036 100% ZE-treinvervoer regionale lijnen  

Wat gaan we daarvoor doen in 2023?

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023
Verlenen en beheren regionale OV-concessies trein en bus Nieuwe busconcessie Gunning is afgerond
Decentralisatie concessieverlening sprinterdienst Leeuwarden-Zwolle en Waddenveren Afspraken met Rijk gemaakt
Versnellen treinverbinding naar de Randstad Nemen Startbeslissing voor het uitvoeren van een Verkenning naar de Lelylijn. Onderzoek uitgevoerd voor Startbeslissing
Uitvoering afspraken verbetering bestaand spoor Afspraken zijn uitgevoerd
Verbeteren en aantrekkelijk maken spoornetwerk Vervanging HRMK-spoorbrug Afspraken met Rijk gemaakt
Spoorlijn Leeuwarden-Groningen Resterende werkzaamheden zijn afgerond
Voorbereiding uitrol ERTMS noordelijke regionale spoorlijnen Afspraken gemaakt
Verbeteren en aantrekkelijk maken busnetwerk Eigen busstalling Leeuwarden Onderzoek haalbaarheid is gedaan
Verduurzamen openbaar vervoer Batterijtreinen Leeuwarden-Harlingen Haven Onderzoek haalbaarheid is gedaan

 

Wat mag het gaan kosten?

Terug naar navigatie - Wat mag het gaan kosten?
Bedragen x € 1.000,- Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Totaal lasten 58.266 61.007 77.127 60.881 55.247 55.247
Totaal baten 6.289 3.297 9.243 1.743 1.743 1.743
Saldo van lasten en baten 51.977 57.710 67.884 59.139 53.505 53.504
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

De begrote lasten bestaan hoofdzakelijk uit exploitatie middelen voor het openbaar vervoer. De baten hebben betrekking op een bijdrage door derden in de uitgevoerde diensten.  De fluctuatie over de jaren wordt veroorzaakt door de inzet van middelen voor de 4de trein Sneek en invoering van ERTMS op de treinen. Vanaf 2025 is er voor de nieuwe busconcessie minder middelen beschikbaar.

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel

 

 

Specificatie Exploitatie Ambitie omschrijving Realisatie 2021 Begroting 2022 Begroting 2023 Begroting 2024 Begroting 2025 Begroting 2026
Lasten
Openbaar vervoer algemeen 457 425 425 425 425 425
Verlenen en beheren regionale OV-concessie trein en bus 52.604 57.176 57.257 57.245 54.110 54.110
Verduurzamen openbaar vervoer 456 654 694 712 712 712
Structurele budgetten 53.517 58.255 58.377 58.381 55.247 55.247
Vormgeven aan transitie openbaar vervoer 0 360 0 0 0 0
Verbeteren en aantrekkelijk maken spoornetwerk 0 0 10.000 0 0 0
Verneteren en aantrekkelijk maken busnetwerk 0 780 250 0 0 0
Verduurzamen openbaar vervoer 94 0 1.000 2.500 0 0
Tijdelijke budgetten 94 1.140 11.250 2.500 0 0
Verlenen en beheren regionale OV-concessie trein en bus 91 0 0 0 0 0
Vormgeven aan transitie openbaar vervoer 37 0 0 0 0 0
Reserves 128 0 0 0 0 0
Verlenen en beheren regionale OV-concessie trein en bus 4.527 0 0 0 0 0
Verbeteren en aantrekkelijk maken spoornetwerk 0 1.612 7.500 0 0 0
Overlopende Passiva 4.527 1.612 7.500 0 0 0
Totaal lasten 58.266 61.007 77.127 60.881 55.247 55.247
Baten
Verlenen en beheren regionale OV-concessie trein en bus 1.762 1.685 1.743 1.743 1.743 1.743
Verduurzamen openbaar vervoer 0 0 0 0 0 0
Structurele budgetten 1.762 1.685 1.743 1.743 1.743 1.743
Verlenen en beheren regionale OV-concessie trein en bus 4.527 0 0 0 0 0
Verbeteren en aantrekkelijk maken spoornetwerk 0 1.612 7.500 0 0 0
Overlopende Passiva 4.527 1.612 7.500 0 0 0
Totaal baten 6.289 3.297 9.243 1.743 1.743 1.743
Saldo van lasten en baten 51.977 57.710 67.884 59.139 53.505 53.504